بار زنده و بار مرده‌ی ساختمان چیست؟
احتمالا در مقالات مختلف یا در صحبت‌های تخصصی عمرانی این دو واژه بسیار به گوشتان خورده است. اما تا به حال فکر کرده‌اید که اصلا بار زنده و بار مرده‌ی ساختمان چیست؟
بار زنده
به طور کلی بارهای زنده، به بارهایی گفته می‌شود که به لحاظ مقدار و محل اثر وضعیت مشخصی ندارند. با توجه به این موضوع، هم محل اثر این بارها می‌تواند تغییر کند و هم مقدار آنها می‌تواند کم و زیاد شود.
چند تذکر
- اصطلاحی که مفهوم بار زنده را در ذهن یک مهندس تداعی می‌کند، عمدتا در اثر وزن انسان‌هایی است که در سازه رفت و آمد می‌کنند و یا وسایلی که در آن قرار می‌گیرند.
- بارهای محیطی (بار باد، برف، زلزله و …) که در طول عمر سازه بر آن وارد می‌شوند و همچنین بارهای حین ساخت، جزو بارهای زنده محسوب نشده و در آیین‌نامه‌ها، هریک از این بارها به طور جداگانه و با روش‌های خاص خود محاسبه می‌شوند.
- مقدار بارهای زنده با توجه به نوع کاربری ساختمان و یا هر بخش از آن و مقداری که احتمال دارد در طول عمر ساختمان به آن وارد گردد، تعریف می‌شود. تعیین مقدار بار زنده بر خلاف بار مرده، به طور مستقیم توسط مهندس محاسب امکان پذیر نبوده و باید مقدار آن توسط مطالعات آماری آیین‌نامه بیان شود.
بار مرده
به طور کلی بارهای مرده، بارهای ثابتی هستند که ناشی از وزن اجزای ساختمان بوده و در طول عمر سازه مقدار و محل آنها ثابت است.
این بارها معمولا شامل وزن اجزای دائمی ساختمان از جمله تیرها، ستون‌ها، کف‌ها، دیوارها، راه‌پله و وزن تاسیسات و تجهیزات درون ساختمان می‌باشند که در یکی از حالات زیر به سازه وارد می‌شوند:
- بار گسترده‌ی سطحی، مانند وزن سقف
- بار گسترده‌ی خطی، مانند دیوارهای پیرامونی سازه که مستقیما روی تیر قرار داردند.
- بار متمرکز، نظیر تجهیزات سنگین یا نیروی وارده از طرف یک ستون بر کف سازه که در طبقه پایین ادامه نیافته است.
حالا که دانستید بار زنده و بار مرده‌ی ساختمان چیست؟ احتمالا به اهمیت سبک بودن مصالح ساختمانی تا حدی پی برده‌اید.
منبع: بارگذاری‌سازه‌ها، مولف: رضا کامرانی‌راد
