بلوک سیمانی چیست ؟
بلوک سیمانی از انواع مصالح ساختمانی پیش‌ساخته محسوب می‌شود. در حال حاضر پرکاربردترین و اصلی‌ترین بلوک در صنعت ساخت و ساز همین بلوک سیمانی است. این قطعات در اندازه و ابعاد مختلفی موجودند. کاربردهایی متنوع دارند. مهندسین پروژه باتوجه به نقشه و برنامه‌ی از پیش تعیین‌شده نسبت به انتخاب بلوک سیمانی خاصی اقدام می‌کنند. این انتخاب همچنین بستگی به شرایط محیطی و اقلیم مورد استفاده‌ی بلوک‌های سیمانی را دارد.
انواع بلوک سیمانی
انواع بلوک سیمانی با توجه به جرم آنها در سه شاخه تعریف شده است:
بلوک سیمانی سنگین با چگالی بالای 2000 کیلوگرم بر مترمکعب : این نوع بلوک ها دارای سوراخ‌هایی است که با پرکننده شن و ماسه، پر می‌شوند و به همین دلیل وزن سنگینی دارند. این بلوک‌ها ابعاد بزرگترین نسبت به سایر انواع بلوک‌ها دارند و به خاطر ضخامت بیشترشان در سازه بنایی یا ساخت دیوارهای محوطه به کار می‌روند. بد نیست بدانید که باید توجه داشت هرچه وزن بلوک بیشتر باشد تاب فشاری آن نیز بیشتر است.
بلوک نیمه‌سبک با چگالی بین 1700 تا 2000 کیلوگرم بر متر مکعب: اغلب در این تقسیم‌بندی، بلوک نیمه‌سبک، زیرشاخه بلوک سبک محسوب می‌شود.
بلوک سبک با چگالی کمتر از 1700 کیلوگرم بر متر مکعب: بلوک سبک یا بلوک پوکه‌ای از ریزدانه پوکه معدنی (مقاوم‌تر از صنعتی) یا صنعتی ساخته می‌شود یا در حین تولید به واسطه واکنش‌های شیمیایی، حباب‌هایی در ساختار آن پدید می‌آید که آن را سبک‌وزن می کند. از این بلوک‌ها در سقف‌های تیرچه بلوک استفاده می شود. با وجود کاهش وزن در بلوک‌های سبک، مقاومت در این نوع بلوک‌ها آن قدرها هم کمتر از بلوک‌های معمولی نیست. این بلوک‌ها انواع مختلفی دارند:
- بلوک سیمانی سبک رده یک با چگالی حدود ۵۰۰ تا ۷۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب
- بلوک سیمانی سبک رده دو با چگالی حدود ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب
- بلوک سیمانی رده سه با چگالی ۱۰۰۰ تا ۱۷۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب
- بلوک سیمانی رده چهار (بلوک‌های نیمه سبک) با چگالی ۱۷۰۰تا ۲۰۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب
بلوک‌های سیمانی را از نظر ظاهر به انواع بلوک های تو خالی باربر و غیر باربر، توپر و آجر بتنی تقسیم می‌کنند و از لحاظ محل مصرف، انواع بلوک‌های دیواری توکار و نمادار، تیغه‌ای، ستونی و سقفی در بازار عرضه می شود. در تقسیم‌بندی‌های دیگر بلوک‌های مخصوص دودکش، جدول خیابان‌ها و پیاده‌روها و … نیز وجود دارد.
ترکیبات بلوک سیمانی
بلوک سیمانی عمدتا از سیمان پرتلند (Portland Cement)، ترکیب شن و ماسه (Sand and Gravel) و آب (Water) تولید می‌شود. این مواد به میزان معینی با یکدیگر ترکیب می‌شوند. گاهی افزودنی‌های دیگری به آنها نیز اضافه می‌گردد. در مرحله‌ی آخر تولید بلوک‌ها باید به عمل‌آوری و محافظت از بلوک توجه نمود. (محافظت در برابر تابش، گرما، سرما، باد و بارندگی)
تقسیم‌بندی بلوک سیمانی
این مصالح ساختمانی با توجه به جرمشان در سه شاخه قرار می‌گیرند:
- بلوک سیمانی سنگین. (چگالی بالای 2000 کیلوگرم بر مترمکعب.)
- بلوک نیمه‌سبک. (چگالی بین 1700 تا 2000 کیلوگرم بر متر مکعب.)
- بلوک سبک. (چگالی کمتر از 1700 کیلوگرم بر متر مکعب.)
اغلب در این تقسیم‌بندی، بلوک نیمه‌سبک ، زیرشاخه‌ی بلوک سبک محسوب می‌شود. باید توجه داشت هرچه وزن بلوک بیشتر باشد تاب فشاری آن نیز بیشتر است. مقاومت دیوار باربر باید بیش از دیوار غیرباربر باشد. در حالت کلی حجم فضاهای خالی بلوک سیمانی نباید بیش از نصف حجم کل بلوک باشد. در غیر این صورت مقاومت آن بسیار کاهش می‌یابد. بلوک سنگین دارای سوراخ‌هایی است که با پرکننده‌ی شن و ماسه، پر و به سنگینی بلوک منجر می‌شود. بلوک سبک اما ، از ریزدانه‌ی پوکه‌ی معدنی (مقاوم‌تر از صنعتی) یا صنعتی ساخته می‌شود. یا در حین تولید به واسطه‌ی واکنش‌های شیمیایی، حباب‌هایی در ساختار آن پدید می‌آید که آن را سبک‌وزن می‌نماید.
ماسه از اصلی‌ترین عناصر ساخت بلوک سیمانی است. به همین دلیل اغلب در نزدیکی دریا می‌توان کارخانه‌های بلوک‌سازی (بلوک‌زنی) را مشاهده نمود.
در یک تقسیم‌بندی دیگر می‌توان بلوک‌های سیمانی را به چهار دسته‌ی زیر تقسیم نمود:
- بلوک توخالی باربر
- بلوک توخالی غیرباربر
- بلوک توپر
کاربرد و شرایط نگهداری بلوک سیمانی
کاربرد بلوک سیمانی توپر و توخالی:
- دیوارچینی حیاط
- دیوارچینی ساختمان
- جداسازی داخل ساختمان
بلوک استاندارد و سالم باید سطحی یک‌دست و صاف و چسبنده و ساختاری مستطیل‌شکل داشته باشد. دما و شرایط محیطی اجرای آن مهم است.
انواع عمل‌آوری بلوک‌های سیمانی:
الف) عمل‌آوری با آب: در این روش آب‌پاشی منظم و بااحتیاط انجام می‌شود. بلوک از صدمات ممکن و احتمالی نور و باد و باران در امان نگاه داشته می‌شود. این روش حدود یک هفته زمان می‌برد.
ب) عمل‌آوری با گرما: در این روش بلوک‌ها در مقابل بادبزن‌های برقی قرار می‌گیرند. لازم است از رویارویی با جریان هوای آزاد محافظت شوند. همچنین باید مراقبت شود رطوبت موجود در بلوک‌ها از بین نرود.
ج)این روش که سریع‌ترین روش عمل آوردن بلوک سیمانی محسوب می‌شود، قرار دادن بلوک در محیطی خاص و در معرض بخار آب است. این تنها روشی است که نیازمند انتقال مصالح به اتاقی با تجهیزات خاص و شرایط معین استاندارد است. در این اتاق، کاهش و افزایش دما به آرامی صورت می‌گیرد و از کاهش رطوبت بلوک سیمانی جلوگیری به عمل می‌آید. این پروسه‌ی عمل‌آوری یک روز زمان می‌برد.
توجه داشته باشید که…
نکاتی که باید هنگام استفاده از بلوک‌های سیمانی به آنها توجه داشت:
- به منظور حفظ چسبندگی بلوک‌ها ، باید مداوما در حین کار خیسانده شوند و رطوبت آنها حفظ گردد.
- بلوک‌های مورد استفاده باید هم‌عرض هم و هم‌عرض با دیوار چیده شوند.
- بلوک‌چینی از ابتدا و انتهای دیوار شروع شده و به وسط دیوار می‌رسد.
- برای مقاومت بیشتر بلوک سیمانی از روش مسلح کردن استفاده می‌کنند. به این شکل که میلگردهای فلزی را داخل سوراخ‌های بلوک جای می‌دهند.
برای اطلاعات بیشتر درباره‌ی بلوک سبک، این پیوند را دنبال کنید.
برای اطلاعات بیشتر درباره تفاوت های بلوک سبک و بلوک سیمانی پیشنهاد میکنیم ویدیو زیر را مشاهده کنیـد
مزایا و معایب استفاده از بلوک سیمانی
از مزایای استفاده از بلوک سیمانی در ساختمان‌سازی می‌توان به افزایش سرعت دیوار چینی و ساخت سازه و کاهش هزینه نسبت به دیوارهای آجری اشاره کرد. دوام کم در مقابل رطوبت، ضایعات زیاد در زمان حمل و نقل و ساخت دیوارها یا سقف‌ها و استحکام کم در ارتفاع بالای 3 متر از معایب بلوک‌های سیمانی به شمار می‌رود.
استاندارد بلوک سیمانی
استاندارد مصالح ساختمانی ایران به شماره ISIRI 70-1 بیان می کند که بلوک‌های توخالی دیواری باید در اندازه‌های 40×30×20 ، 40×20×20 و 40×10×20 سانتیمتر ساخته شوند. در این استاندارد آمده است که جمع طول قطعات توپر باید بیش از کل طول در همان جهت باشد و سطح بخش‌های پر بیش از 50 درصد سطح کل بلوک در جهت عمود بر بار وارده را در بر گیرد. در این استاندارد ضخامت حداقل جداره‌ها و پوسته خارجی بلوک‌ها برای بلوک‌های کوچک 3 سانتیمتر و برای بلوک‌های متوسط و بزرگ 4 سانتیمتر تعیین شده است.
